Έκλεισε ο πρώτος χρόνος της Λέσχης του Ζαννείου για τον Αντιφασιστικό Κινηματογράφο

ΖΑΝΝΕΙΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Πολιτιστικό Πρόγραμμα: 2013–2014 

Λέσχη Αντιφασιστικού Κινηματογράφου 

Εισαγωγή – Στόχοι του προγράμματος 

Από όλα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, τουλάχιστον για τον εικοστό, αν όχι 

για περισσότερους αιώνες, ίσως μόνο η άνοδος του ναζισμού και τα παρεπόμενά του 

συνάντησε τη δριμεία καταδίκη που του αναλογούσε. Μπήκε με αρνητικό πρόσημο σε όλα 

τα ευρωπαϊκά Συντάγματα, η θλίψη που τον ακολούθησε επηρέασε την πολιτική σκέψη, 

την τέχνη την φιλοσοφία, που έμπαιναν πλέον σε νέα μονοπάτια, αφηγηματικά ενέπνευσε 

μια ολόκληρη εποποιία για τους διασωθέντες. Οι Γερμανοί, τόσο στον καθημερινό λόγο όσο 

και στην επίσημη γλώσσα του κράτους, υπονοούν ακόμα και σήμερα μια διάθεση 

απολογίας, οι Εβραίοι συνέδεσαν άρρηκτα το όνομά της φυλής τους με το ολοκαύτωμα, η 

Ευρώπη ατενίζει το κοντινό παρελθόν της με λύπη και αποδοκιμασία. Αυτό όμως δεν 

σημαίνει πως η Γηραιά Ήπειρος δεν έχει ξεχάσει. Όσο εύκολο είναι να αποδοκιμάζει κανείς 

σήμερα, στην Ευρώπη των ανοιχτών συνόρων, της «ελεύθερης» αγοράς, της 

παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, ένα απολυταρχικό πολιτικό σύστημα και τη βίαια επιβολή 

ανθρώπου εις άνθρωπον, άλλο τόσο δύσκολο είναι το να βρει κανείς τη ρίζα του κακού, 

που δεν είναι μια άγνωστη, αφηρημένη δύναμη, αλλά κάτι που φωλιάζει σπερματικά στην 

ανθρώπινη φύση. Ο καθένας είναι ικανός για το καλύτερο και για το χειρότερο. 

Αν όμως αυτά ακούγονται αφηρημένα, η έβδομη τέχνη είναι εδώ για να τα φέρνει στη 

γη, δείχνοντάς μας εκδοχές του εαυτού μας σε μεγέθυνση. Αν προσπαθούσε βέβαια κανείς 

να βγάλει συμπεράσματα και απαντήσεις για το τι πήγε στραβά στην ιστορία αυτού του 

κόσμου, μέσα σε λίγα λεπτά κινηματογραφικού χρόνου, θα ήταν ή αφελής ή αγνώμων -

ειδικά σε μια εποχή στην οποία «κανένας στίχος δεν ανατρέπει καθεστώτα». Αν από την 

άλλη όμως, κανείς προσπαθούσε να αρνηθεί τη δύναμη του κινηματογραφικού μέσου 

ως ιδεολογικού μηχανισμού, θα εθελοτυφλούσε. Στην περίπτωσή μας, το σινεμά γίνεται το 

ιδανικό όχημα για να περιγράψει μια νέα συνθήκη ολοκληρωτισμού, αυτής που λαμβάνει 

χώρα στο γόνιμο, λόγω της αθωότητάς του, πεδίο της εφηβικής ψυχής. 

Ειδικά σήμερα, που το φαινόμενο το ναζισμού αρχίζει να εμφανίζεται, η ανάγκη για να 

αναλύσουμε τα αίτια εμφάνισής του είναι επιτακτική. Παρόλα αυτά θεωρήσαμε ότι στο 

πρόγραμμα αυτό έπρεπε να επεκταθούμε όχι μόνο σε ταινίες με αντιφασιστικό 

περιεχόμενο αλλά γενικότερα σε ταινίες που ασχολούνται με τον ρατσισμό, την ξενοφοβία 

και τη βία φαινόμενα που γεννάει και από την οποία γεννάται ο φασισμός. 

Στις ταινίες This is England και Το μίσος που πραγματεύονται φαινόμενα βίας 

ξενοφοβίας και ρατσισμού μεταξύ βρετανών skinheads και μεταναστών στα ταραγμένα 

γαλλικά προάστια αντίστοιχα, υπήρξε μεγαλύτερη προσέλευση μαθητών. Τις ταινίες αυτές 

παρακολούθησαν και μαθητές που δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα, και έδειξαν ιδιαίτερο 

ενδιαφέρον και προβληματισμό. Θεωρούμε ότι οι ταινίες αυτές άγγιξαν περισσότερο τους 

μαθητές γιατί οι πρωταγωνιστές τους ήταν έφηβοι και ήταν σχετικά σύγχρονες ταινίες. 

Για αυτό αφήσαμε τους μαθητές να γράψουν μόνο για τις ταινίες που πραγματικά 

τους άγγιξαν όλη αυτή τη χρονιά και όχι για όλες τις ταινίες που προβλήθηκαν και 

συζητήθηκαν. Οι ταινίες που προβλήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος είναι οι 

παρακάτω: 

 Η λίστα του Σίντλερ (Schindler’s List) (1993) αμερικανική, του Steven Spielberg 

 Το κύμα (Die Welle) (2008) γερμανική, του Dennis Gansel 

 Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας (American History X) (1998) αμερικανική, του 

Tony Kaye 

 To αυγό του φιδιού (Serpent’s Egg) (1977) Αμερικανό-Γερμανική, του Ingmar 

Bergman 

 Το ημίχρονο του θανάτου (Tretiy Taym) (1964) Σοβιετική, του Yevgeni Karelov 

 Το μίσος (La Haine) (1995) Γαλλική, του Mathieu Kassovitz 

 This is England (2006) Βρετανική, του Shane Meadows 

Υπεύθυνοι καθηγητές:

Ευριπίδης Βραχνός

Γεωργία Βαΐτσου

Παρασκευή Λεοντοπούλου